De (paro)preventieassistente/mondhygiëniste
Zij verricht zelfstandig taken, wat betreft de zorg voor het gebit en de omringende weefsels. Zij speelt vooral een belangrijke rol in de preventie van cariës en tandvleesziekten en -aandoeningen.
Hieronder staan enkele werkzaamheden vermeld die zij in de mond verricht:
- tandheelkundige gezondheidsvoorlichting, dus voorlichting, evaluatie en instructie van de mondhygiëne
- klinisch onderzoek van het gebit en de omringende weefsels- meestal tezamen met röntgenonderzoek- en het noteren van de aldus verkregen gegevens;
- gebitsreiniging door het verwijderen van tandsteen /aanslag en het polijsten van de tandvlakken
- vullingen afwerken en polijsten
- lokaal aanbrengen van stoffen die tandbederf voorkomen, bijvoorbeeld fluoride, tandlak tegen gevoeligheid en middelen die tandvleesziekten bestrijden;
- röntgenopnames vervaardigen
- gebitsafdrukken nemen
- voedingsanamneses opnemen en evalueren
- halfjaarlijkse controles/beugelcontroles/wondcontroles
- vervaardigen van sealants, dit zijn laklaagjes in de diepe groeven van kiezen ter bescherming tegen gaatjes
Eerste bezoek (paro)preventieassistente/ mondhygiëniste
Bij het eerste bezoek van een nieuwe patiënt wordt de conditie van de tanden en kiezen (gebitselementen) en het tandvlees en kaakbot (parodontium, het steunweefsel van de gebitselementen) grondig onderzocht.
Dit houdt o.a. in dat bij alle gebitselementen een aantal metingen worden verricht. Deze metingen worden uitgevoerd in de spleet (pocket) tussen tandvlees en gebitselement met een z.g. pocketsonde en uitgedrukt in millimeters.
Als op diverse plaatsen bloedingen optreden bij het meten, spreken we van een tandvleesontsteking (gingivitis). Als de ontsteking zich heeft uitgebreid in de diepte en het kaakbot heeft bereikt, spreken we van een ontsteking van het parodontium (parodontitis).
Bij parodontitis is niet alleen een bloeding te zien bij het meten van de pockets, maar zijn de pockets ook dieper dan normaal. In het algemeen betekent een meting van 5mm of meer dat er sprake is van een verdiepte ontstoken pocket. Dit kan op één of meerdere plaatsen in de mond het geval zijn. Met röntgenfoto’s kan worden vastgesteld waar en hoeveel kaakbot door de ontsteking verloren is gegaan. Het is daarom van belang dat er recente röntgenfotos beschikbaar zijn.
Bij aanhoudende ontsteking gaat er steeds meer bot verloren rondom de tanden en kiezen, waardoor deze los gaan staan en tenslotte uitvallen
Alle gegevens worden schriftelijk vastgelegd in een z.g. parodontiumstatus. Zowel gingivitis als parodontitis worden veroorzaakt door een zacht en kleverig laagje bacteriën dat tandplak wordt genoemd. Tandplak wordt genoemd. Tandplak kan op den duur gaan verkalken. Deze verkalkte tandplak heet tandsteen.
De mondhygiëniste verwijdert tandsteen en tandplak (gebitsreiniging) en laat de patiënt zien hoe de vorming van nieuwe tandplak (en dus tandsteen) voorkomen wordt. Dit heet instructie mondhygiëne.
Bij een tandvleesziekte zoals parodontits kan het tandvlees rood, slap en gezwollen zijn en gaan bloeden bij poetsen. Het tandvlees kan op den duur gaan terugtrekken . Oook kan een men een vieze smaak of een slechte adem hebben. Parodontits geeft zelden pijnklachten. En zijn de voorgenoemde verschijnselen afwezig. Hierdoor kan parodontitis lang onopgemerkt blijven!
– Als er alleen sprake is van ontstoken tandvlees (gingivitis) en er nog geen verdiepte pockets zijn ontstaan, kan het aantal behandelingen beperkt blijven. Regelmatige controle en eventuele herhaling van de behandeling blijven gewenst.
– Als op diverse plaatsen in de mond verdiepte pockets (parodontitis) aanwezig zijn, zal de gebitsreiniging meer tijd kosten. Tandsteen en tandplak moeten nu ook uit alle pockets worden verwijderd.
Zo’n uitgebreide gebitsreiniging heet een initiële behandeling.
Initiële behandeling
De meeste patiënten met parodontitis worden vervolgens in 4 à 5 bezoeken behandeld. Dit houdt in:
- begeleiding naar een optimaal niveau van mondhygiëne
- verwijdering van tandsteen en plak
- scalen en rootplanen: het grondig reinigen en gladmaken van de worteloppervlakten
Herbeoordeling
Drie maanden na afloop van de initiële behandeling vindt meestal een z.g. herbeoordeling plaats. Dit houdt in dat er opnieuw een parodontiumstatus wordt gemaakt om te bepalen of er afname van de pocketdieptes heeft plaatsgevonden en dus of de parodontitis in ernst is afgenomen. Bij deze herbeoordeling is ook een afspraak bij een tandarts gewenst. Die bekijkt of de behandeling genoeg heeft aangeslagen. Aan de hand van de ervaringen en wensen van de patiënt en de uitkomst van het nieuwe onderzoek zal dan een vervolgbehandelplan worden opgesteld.
Vervolgbehandeling
Als het ontstekingsproces is verdwenen en de mondhygiëne op een optimaal niveau kan worden gehandhaafd, krijgt patiënt het advies om regelmatig terug te komen voor een onderhoudsbehandeling. Als de initiële behandeling niet heeft geleid tot een gezond parodontium en het ontstekingsgebied ondanks een goede mondhygiëne te groot blijft, kan een chirurgische behandeling nodig zijn. Echter, in de meeste gevallen is door een goede initiële behandeling chirurgie niet nodig. Ook is het mogelijk dat er een bacteriologisch onderzoek nodig is om na te gaan of er bepaalde agressieve bacteriën in de plak aanwezig zijn die het ontstekingsproces in stand houden.
Bacteriologisch onderzoek
Met een papieren stiftje wordt een kleine hoeveelheid plak uit de pockets van de tanden en kiezen afgenomen en opgestuurd naar een speciaal laboratorium voor onderzoek. Aan de hand van de uitslag van dit onderzoek, dat ongeveer 3 weken duurt, kan de tandarts de patiënt een antibioticumkuur voorschrijven.
Kosten
Patiënten die via een ziekenfonds verzekerd zijn en een aanvullende -of extra-aanvullende verzekering hebben afgesloten, krijgen de kosten grotendeels vergoed. De maximale vergoeding kunt u nalezen in de folders van uw ziekenfonds. Jeugdige ziekenfondsverzekerden tot 18 jaar betalen geen eigen bijdrage. Patiënten met een particuliere verzekering worden geadviseerd om de verzekeringsvoorwaarden na te gaan. De meeste verzekeringen vergoeden de behandelingen door de mondhygiëniste. Soms echter worden bepaalde behandelingscodes uitgesloten.
Nazorg
Patiënten die een initiële of chirurgische behandeling hebben ondergaan, worden geadviseerd om regelmatig voor een z.g. onderhoudsbehandeling terug te komen. In het begin zal dit eens per 3 maanden zijn. Bij een stabiele toestand van het parodontium kan deze termijn verlengd worden naar eens per half jaar tot eenmaal per jaar. Regelmatige onderhoudsbehandelingen zijn essentieel voor een blijvend, goed resultaat. Heeft u nog vragen of opmerkingen dan zijn wij graag bereid die met u te bespreken!
De mondhygiene tijdens zwangerschap
Bekend is dat zwangerschap niet ten koste van de tanden en kiezen hoeft te gaan. Zwangere vrouwen krijgen dus niet per definitie gaatjes of tandvleesproblemen. Vrouwen zijn wel tijdens hun zwangerschap vatbaarder voor ontstekingen, omdat hun weerstand minder is. Een sluimerende tandvleesontsteking, kan tijdens de zwangerschap verergeren. Maar zolang u de tanden en kiezen en de ruimte daartussen goed schoonhoudt, hoeven er geen problemen te onstaan.
Het is verstandig om tijdens of liever voordat u zwanger wordt uw gebit te laten controleren door tandarts of mondhygienist. om eventueel vroegtijdig problemen te kunnen opsporen en voorkomen.
Vanwege de vermindere weerstand hebben zwangere vrouwen iets meer kans om aftes te krijgen: kleine, pijnlijke zweertjes in de mond. U kunt poberen door gezond te eten en genoeg slaap uw weerstand te verhogen. De aften verdwijnen meestal vanzelf.
Niet alleen de vermindere weerstand kan u tijdens de zwangerschap vatbaarder maken voor problemen met tanden en kiezen, ook de hormoonhuishouding speelt een rol. Door de zwangerschap verandert uw hormoonhuishouding, en hebben veel vrouwen zin in zure en zoete etenswaren. Er onstaan hierdoor veel eet en drinkmomenten. Probeer het aantal tussendoortjes te beperken. U kunt bijvoorbeeld in plaats van een tussendoortje op gebitsverzorgende kauwgom kauwen.
Uit onderzoek is gebleken dat extra fluoride tijdens de zwangerschap geen zin heeft, de meeste tandpasta’s bevatten al voldoende fluoride. Melk , karnemelk en yoghurt is goed voor de groei van het kind en de ontwikkeling van de botten en het melkgebit.
Het fluoride poetsadvies(van het Ivoren Kruis)
Het gebruik van fluoride voorkomt gaatjes in tanden en kiezen. Daarom zit in de meeste tandpasta’s fluoride. Tegenwoordig wordt tandenpoetsen gezien als de beste manier gezien om fluoride te gebruiken. Vanaf het moment dat de eerste tandjes doorbreken is het belangrijk om met fluoridetandpasta te poetsen.
Ons advies luidt;
Van 0-1 jaar, vanaf het doorbreken van de eerste tandjes, 1 keer per dag poetsen met fluoride-peutertandpasta.
Van 2,3,en 4 jaar 2 keer per dag poetsen met fluoridetandpasta.
Vanaf 5 jaar en ouder 2 keer per dag poetsen met fluoride- tandpasta voor volwassenen.
